Raportet Postuar më: 1.1.0001 12:00 e paradites

Raporti i Komisionit Evropian

Vendi është mesatarisht i përgatitur në fushën e statistikave. Është bërë përparim i mirë, veçanërisht me publikimin e grupit të parë të të dhënave të regjistrimit të popullsisë në pranverën e vitit 2022. Përmirësime u vunë re në të gjitha fushat statistikore dhe në përafrimin e mëtejshëm të statistikave sektoriale me standardet e BE-së, duke përfshirë përdorimin e shtuar të burimeve administrative. Nevojiten përpjekje të vazhdueshme për të përmirësuar shtrirjen dhe cilësinë e të dhënave të statistikave makroekonomike dhe sociale

Kapitulli 18: Statistika

Rregullat e BE-së kërkojnë që shtetet anëtare t'i mundësojnë vetes të prodhojnë statistika të cilësisë së mirë, në përputhje me parimet e Kodeksit të punës së statistikave evropiane dhe bazuar në pavarësinë profesionale, paanshmërinë, besueshmërinë, transparencën dhe konfidencialitetin. Janë parashikuar rregulla të përbashkëta për metodologjinë, prodhimin dhe shpërndarjen e informacionit statistikor.

të publikojë të gjitha rezultatet e regjistrimit të popullsisë deri në fund të vitit 2022 dhe të sigurojë që rezultatet e regjistrimit të merren parasysh në vendimmarrje dhe në ndarjen e fondeve;
Sigurimi urgjent i kuadrit adekuat dhe burimeve të mjaftueshme financiare për Entin Shtetëror të Statistikave;
vazhdimi i harmonizimit të llogarive financiare dhe të llogarive kombëtare tremujore me Sistemin Evropian të Llogarive 2010 (ESS 2010);

Korniza ligjore për infrastrukturën statistikore është kryesisht në përputhje me Kodeksin e punës së statistikave evropiane. Në dhjetor 2021, Enti Shtetëror i Statistikave (ESHS) filloi përgatitjen e një programi të ri për hulumtimet statistikore për vitet 2023-2027 në konsultim me palët e interesuara. Në raport me prodhuesit e tjerë të mëdhenj të statistikave zyrtare, Banka Popullore mbetet plotësisht në përputhje me Kodeksin e punës së statistikave evropiane. Ministria e Financave ende nuk ka emëruar drejtues të statistikave. Pajisjet për ruajtjen e të dhënave rezervë të Entit Shtetëror të Statistikave janë funksionale dhe janë instaluar në Qendrën kombëtare për rimëkëmbjen nga fatkeqësitë në Prilep, e cila ruan të dhënat rezervë të ESHS-së në baza ditore. Në fund të vitit 2021, ESHS miratoi një Strategji të re komunikimi për përdorimin e mediave sociale.
Gjatë periudhës raportuese, ESHS ka miratuar disa dokumente strategjike në lidhje me menaxhimin e cilësisë, si Treguesit e cilësisë, Politikat e cilësisë dhe Udhërrëfyesi për futjen e auditimit të brendshëm të cilësisë. Trendi i reduktimit të burimeve njerëzore të sistemit shtetëror statistikor ka vazhduar, ndërkohë që plani financiar i ESHS-së për punësimet e reja në vitin 2021 dhe 2022 nuk u miratua. Në vitin 2021 dhe 2022, buxhetet vjetore për aktivitetet aktuale të ESHS-së u zvogëluan, gjë që vazhdoi trendin negativ.

Lidhur me klasifikimet dhe regjistrat, klasifikimet kryesore janë në përputhje me ligjin e BE-së dhe përditësohen rregullisht. Është bërë progres në aplikimin e burimeve administrative të të dhënave, duke përfshirë aplikimin e metodologjisë së kombinuar të regjistrimit të popullsisë. Në qershor 2022, ESHS filloi testimin e modelit të ri logjik të Regjistrit Statistikor të Bizneseve. Në tetor 2021 është ridizenjuar regjistri administrativ i ekonomive bujqësore, të dhënat e të cilit futen rregullisht në Regjistrin Statistikor të Ekonomive Bujqësore. Si rezultat i regjistrimit të mbajtur, disponueshmëria dhe cilësia e të dhënave u përmirësuan, por është ende e nevojshme që të përputhen më tej me kërkesat e reja. Transmetimi i të dhënave në Eurostat është rritur më tej, por është ende i paplotë.

Vendi ka bërë progres të mirë në fushën e statistikave makroekonomike. ESHS ka vazhduar me përmirësimin e statistikave të procedurës së deficitit të tepërt (PDT) për sa i përket mbulimit dhe konsistencës ndërmjet të dhënave financiare dhe jofinanciare. ESHS ka dorëzuar njoftimin e PDT-së për muajin tetor 2021, duke përfshirë anekset përkatëse. Megjithatë, mbulimi i PDT-së dhe statistikave të financave publike, i cili merret përmes Programit të Transmisionit ESA 2010, duhet të zgjerohet më tej. Në prill 2022, statistikat e tregtisë sipas monedhës së faturës (TMF) u transferuan në Eurostat në përputhje me standardet më të fundit të BE-së.
Banka Popullore vazhdoi të dorëzojë në Eurostat të dhënat për rezervat për llogaritë financiare vjetore (seritë e të dhënave 2013-2020) dhe ka bërë progres në përgatitjen e të dhënave eksperimentale për llogaritë financiare tremujore (rezervat dhe flukset), të dhënat për flukset vjetore (nga (nën) sektorët) dhe instrumentet financiare).

Në shtator të vitit 2021, Banka Popullore dorëzoi në Eurostat të dhëna më të detajuara për të hyrat nga SDI (sipas aktivitetit dhe shpërndarjes gjeografike), si dhe për gjendjen dhe transaksionet e SDI-ve (të dhëna të kryqëzuara sipas aktivitetit dhe shpërndarjes gjeografike) për vitin 2020.
Është bërë progres i mirë në fushën e statistikave afariste. Sa i përket statistikave të filijaleve të huaja, janë publikuar të dhënat për vitin 2019. Në qershor 2021 dhe qershor 2022, ESHS realizoi hulumtimin e parë dhe të dytë pilot për Statistikat e Tregtisë Ndërkombëtare të Shërbimeve (ITSS), por pa shpërndarje gjeografike. Aktivitetet fillestare për krijimin e llogarive ekonomike për turizmin kanë shënuar progres të mirë.

Progres shumë i mirë është bërë edhe në lidhje me statistikat sociale. Progresi i arritur me regjistrimin e popullsisë, ekonomive familjare dhe banesave në Republikën e Maqedonisë së Veriut, i cili u realizua nga 5 deri më 30 shtator 2021, është veçanërisht i rëndësishëm.

Përkundër sfidave, të gjitha aktivitetet e planifikuara për regjistrim u realizuan me kohë. Është aplikuar një metodë inovative e kombinuar e regjistrimit me regjistra administrativë dhe regjistrimit në terren. Rezultatet e para të regjistrimit u publikuan në mars, prill dhe qershor të vitit 2022. Grupi i plotë i rezultateve të regjistrimit, duke përfshirë të dhënat e ekonomive familjare dhe rrjetit gjeografik, publikohen në seri. Kjo është një arritje e madhe: të dhënat e përditësuara të popullsisë janë thelbësore për planifikimin dhe zbatimin e politikave të përshtatshme sociale, demografike dhe ekonomike për të mirën e të gjithë qytetarëve. Transmetimi i të dhënave nga hulumtimet për të ardhurat dhe kushtet e jetesës dhe statistikat e krimit është vonuar për shkak të mungesës së kuadrit. Është bërë progres në statistikat e tregut të punës. Po zhvillohen aktivitete për marrjen e të dhënave nga regjistrat administrativë për statistikat në fushën e arsimit.

Në fushën e statistikave bujqësore, ESHS filloi përgatitjet për Regjistrimin e Bujqësisë, për të cilin është realizuar regjistrimi testues në qershor 2022. Metodologjia është në përputhje me standardet e BE-së. Në qershor 2022, u prodhuan dhe u publikuan të dhëna për statistikat e peshkimit, në mënyrë që të jenë në përputhje me standardet e BE-së. Statistikat për prodhimin organik janë përmirësuar. Në lidhje me statistikat e pyjeve, ESHS-ja përpunoi hulumtimin e zjarrit pyjor dhe publikoi të dhënat e hulumtimit ad hoc në dhjetor të vitit 2021.
Në fushën e statistikave të energjisë dhe mjedisit jetësor, statistikat për kostot e mbrojtjes së mjedisit, statistikat e mbeturinave, statistikat e ujit dhe statistikat tatimore të lidhura me mjedisin u përafruan më tej me ligjin e BE-së. Në tetor 2021, për herë të parë, ESHS-ja dorëzoi në Eurostat të dhëna që përmbajnë tabela të prodhuara të kostove të mbrojtjes së mjedisit jetësor (EPEA) dhe raporte të cilësisë me të dhënat fillestare të prodhuara për sektorin e mallrave dhe shërbimeve që lidhen me mjedisin jetësor, llogaritë për emetimet në ajër dhe llogaritë për rrjedhat fizike të energjisë. Përpilimi i tabelave të kostove mjedisore për Qeverinë nuk është zbatuar. Të dhënat e faturave të materialeve dorëzohen rregullisht, megjithëse bilancet e flukseve materiale nuk janë përfshirë ende. Nevojitet gjithëpërfshirje më e madhe e balancave të energjisë duke përfshirë energjinë termike diellore. Rezultatet e hulumtimit bazuar në mostër të konsumit të energjisë në ekonomitë familjare u publikuan në vitin 2021.